Voorwaardelijke verplichting onderzoek water in uitwerkingsplan

Door

Voorwaardelijke verplichting onderzoek water in uitwerkingsplan 

Het college van B&W heeft een omgevingsvergunning verleend voor de bouw van woningen. De aanvraag is getoetst aan een uitwerkingsplan. In het uitwerkingsplan is een bouwregel als voorwaardelijke bepaling opgenomen:

‘Op de percelen met de bestemming ‘Wonen’ mag alleen worden gebouwd indien dit geen negatieve hydrologische gevolgen heeft voor de omliggende gronden‘.

Het gaat in deze casus om meerdere aanvragen, met verschillende uitwerkingsplannen waarin dezelfde voorwaarde in een bepaling is opgenomen. Voor het gemak gaan we uit van een enkele aanvraag.

De cursief aangegeven regel wordt ook wel voorwaardelijke verplichting genoemd. Eerst moet aangetoond worden dat het bouwplan geen negatieve hydrologische gevolgen heeft voor de omliggende gronden. Hoe moet nu deze bepaling worden uitgelegd? Dienen ook cumulatieve effecten te worden meegenomen in onderzoek?

De buurman is niet blij met de komst van de woningen. Hij vreest wateroverlast op zijn perceel. Volgens hem voldoen de aanvragen niet aan de voorwaardelijke verplichting.

Een onderzoeksbureau heeft 4 maatregelen voorgesteld om verstoring van de waterhuishouding te voorkomen. Dit is onderbouwd in een memo. Volgens het college voldoet het bouwplan aan de voorwaarden die zijn gesteld.

De Raad van State beoordeelt het hoger beroep als volgt:

“De Afdeling is van oordeel dat artikel (…) van de uitwerkingsplannen zo moet worden uitgelegd dat bij de beoordeling of een aanvraag voor een bouwplan voldoet aan de voorwaardelijke verplichting, niet alleen de hydrologische gevolgen van dat bouwplan op omliggende gronden op zichzelf moeten worden beschouwd, maar in samenhang met de hydrologische gevolgen op omliggende gronden als gevolg van het realiseren van andere al geplande of al gebouwde woningen of andere bouwwerken. Voor die uitleg vindt de Afdeling van belang dat wanneer alleen acht zou worden geslagen op de hydrologische gevolgen van het bouwplan waarover een individuele vergunningaanvraag gaat, en het plan in zoverre niet op bezwaren stuit, dit onverlet laat dat door cumulatieve effecten met andere ontwikkelingen in de omgeving toch negatieve hydrologische effecten op een perceel kunnen optreden. De Afdeling acht het in strijd met de planregel, en het belang dat deze beoogt te beschermen, als dat wordt toegelaten.”

Lees meer in r.o. 13.1 van uitspraak ABRS 10 januari 2024, no. 202105148/1/R1.

meerdere milieueffectrapportages

Grondwateroverlast via bestemmingsplan oplossen?

Door

Grondwateroverlast via bestemmingsplan oplossen?grondwateroverlast

Het bestemmingsplan maakt maximaal 160 woningen mogelijk met daarnaast enkele maatschappelijke voorzieningen. Appellanten vrezen een toename van de bestaande wateroverlast. De oorzaak van deze wateroverlast is volgens hen dat de bestaande woningen op een te laag peil zijn gebouwd ten opzichte van de grondwaterstand. De kleilaag laat slecht water door. De overlast is verergerd volgens hen omdat de gemeente een zogeheten DIT-riool heeft aangelegd. Dat is een riool waarbij afvalwater en regenwater gescheiden worden afgevoerd. Het regenwater wordt via drainage afgevoerd naar het oppervlaktewater of wordt geïnfiltreerd in de bodem.

Appellanten vrezen dat de toename aan verharding in het plangebied niet voldoende zal worden gecompenseerd. Weliswaar zijn in het bestemmingsplan voorwaardelijke verplichtingen opgenomen, maar deze zijn volgens hen onvoldoende om de grondwateroverlast op te lossen.

De Afdeling overweegt “dat de raad heeft toegelicht dat in veel wijken (…) sprake is van grondwateroverlast, vanwege een hoge grondwaterstand en een in de bodem aanwezige kleilaag die water slecht doorlaat. Die overlast ontstaat als het langdurig regent. (…) De raad heeft daarbij onderkent dat het bestaande (…) riool niet goed werkt. Het plan hoeft niet te voorzien in een oplossing voor de bestaande grondwateroverlast. Ook hoeft in het plan niet de inrichting van het rioleringssysteem te worden geregeld. Het staat echter vast dat het plan effecten zal hebben op de grondwatersituatie ter plaatse. (…) Gelet hierop en op de bestaande wateroverlast lag het op de weg van de raad om zich bij de vaststelling van het plan zich ervan te verzekeren dat het plan niet zal leiden tot een onaanvaardbare toename van de wateroverlast voor naburige percelen. (…). Lees meer in r.o. 4.3 en 4.4 van uitspraak ABRS 4 september 2019, no. 201805956/1/R1.

Vragen over de juridische borging van water in een bestemmingsplan? Bel 010-268 0689 of mail.

 

Waterberging opnemen in bestemmingsplan

Door

Waterberging opnemen in bestemmingsplan

Het bestemmingsplan in kwestie voorziet in de bouw van maximaal 11 woningen. Volgens de waterparagraaf in de toelichting van het bestemmingsplan dienen nieuwe bestemmingsplannen volgens het gemeentelijk beleid te voldoen aan het principe van Hydrologisch Neutraal ontwikkelen. Dit houdt in dat de hydraulogische situatie minimaal gelijk moet blijven aan de oorspronkelijke situatie. Als hergebruik en infiltratie niet mogelijk zijn, dan kan worden gekozen voor berging van water.

Appellant stelt in beroep dat de door de raad genoemde waterberging niet in het bestemmingsplan is gewaarborgd. De gemeente verwijst naar een artikel in de planregels dat de voorwaarde bevat dat bouwplannen dienen te voldoen aan een door de gemeente goedgekeurde watertoets en aan een goedgekeurd inrichtingsplan. In de planregels is echter niet gespecificeerd om welk inrichtingsplan en welke watertoets het gaat.

De Raad van State overweegt het volgende over de planregel inzake de waterberging: “Voor zover is beoogd te verwijzen naar de waterparagraaf wijst de Afdeling erop dat deze veelal algemene uitgangspunten en verschillende opties bevat. In dat geval creëert artikel (..) van de planregels een nader afwegingsmoment hetgeen in strijd is met het limitatief-imperatieve stelsel voor omgevingsvergunningen voor bouwen zoals neergelegd in artikel 2.10 van de Wabo. Gezien het vorenstaande is, anders dan de raad betoogd, de aanleg en instandhouding van de waterberging niet in het onderhavige plan verzekerd. Niet is gebleken dat de aanleg en instandhouding van de waterberging anderszins publiekrechtelijk is gewaarborgd, noch dat de gemeente het zelf in zijn macht heeft om de waterberging aan te leggen en in stand te houden. Gelet hierop is het plan in zoverre in strijd met artikel 3.1 van de Wro.”.

Zie r.o. 3 in uitspraak ABRS 10 mei 2017, no. 201602245/1/R2.

omgevingsjurist

Uitvoering boringen waterwingebied uitsluiten in planregels van bestemmingsplan

Door

Uitvoering boringen waterwingebied uitsluiten in bestemmingsplan

In een bestemmingsplan heeft de gemeente voor een waterwingebied een beschermingszone opgenomen: ‘milieuzone – waterwingebied’. In de regels is opgenomen dat deze gronden tevens zijn bestemd voor openbare drinkwatervoorziening en de instandhouding van het puttenveld ten behoeve van de waterwinning. Op de gronden mogen geen bouwwerken worden gebouwd.

In beroep wordt aangevoerd dat het waterwingebied en de beschermingszones onvoldoende worden beschermd en daaromheen niet worden gevrijwaard van nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen.

De Afdeling overweegt: “dat de hierboven weergegeven planregels niet uitsluiten dat boringen worden uitgevoerd en dat het aannemelijk is dat boringen een aantasting van het grondwater met zich kunnen brengen. De raad heeft niet gemotiveerd of en zo ja in hoeverre boringen schadelijke gevolgen voor het grondwaterbeschermingsgebied met zich kunnen brengen.”

Leermoment voor de praktijk: om uit te sluiten dat het waterwingebied wordt aangetast dienen behalve bouwwerken ook aanlegvergunningplichtige activiteiten, zoals boringen, worden uitgesloten. Eventueel kunnen via een omgevingsvergunning dergelijke activiteiten worden toegestaan. Zo blijft er een toetsmoment over voor het bevoegd gezag.

Zie uitspraak ABRS 13 november 2013, no. 201112348/1/R3

Water bestemmingsplan: bebouwingszone uit provinciale Omgevingsverordening hoort thuis in bestemmingsplan, niet in Legger waterschap

Door

Water bestemmingsplan: bebouwingszone uit provinciale Omgevingsverordening hoort thuis in bestemmingsplan, niet in Legger waterschap

Een waterschap heeft in 2010 de Legger Waterkeringen vastgesteld. De provincie heeft onder meer in samenwerking met het waterschap een kustvisie ontwikkeld. Deze visie is doorvertaald naar het POP (Provinciaal Omgevingsplan) en de Omgevingsverordening (POV).

De eiser stelt zich op het standpunt dat verweerder ten onrechte het profiel van de waterkeringszone dat uit het POP en het POV voorvloeit niet heeft doorvertaald in de Legger. Volgens de rechtbank spitst het geschil zich toe op de vraag of het waterschap ook de bebouwingszone van 70 meter in de Legger had moeten opnemen. Volgens de rechtbank is dat niet het geval: “De bebouwingszone in de waterkeringszone is duidelijk bedoeld als een planologisch instrument ter uitvoering van de plicht die het provinciaal bestuur op grond van (…) de POV heeft opgelegd aan gemeentebesturen en niet als een uitwerking van de verplichten van het waterschap. (…) De verplichting tot het aangeven van de diverse onderdelen binnen de totale waterkeringszone, waaronder de bebouwingszone, geldt (…) uitsluitend voor gemeenten, die overgaan tot vaststelling van een bestemmingsplan waarin de betreffende waterkeringszone is gelegen.  De vaststelling van de bebouwingszone behoort, vanwege haar planologische karakter, bij uitstek thuis in het gemeentelijke bestemmingsplan.”

Zie uitspraak Rechtbank Noord-Nederland, LJN: CA0738

Ontgrondingenwet en bestemmingsplan

Door

Ontgrondingenwet en bestemmingsplan: dalen grondwaterstand door zandwinning – nu de Ontgrondingenwet het kader is voor voorschriften hoeft het bestemmingsplan geen planregels te bevatten over mitigerende maatregelen

Het betreffende bestemmingsplan voorziet in de uitbreiding van de zandwinning van 15 hectare. Een nabij gevestigde agrariër stelt in beroep dat de grondwaterstand als gevolg van de uitbreiding van de zandwinning zowel tijdelijk als permanent zal dalen en dat dit zal leiden tot verminderd opbrengend vermogen van de gronden en daarmee tot droogteschade aan zijn gewassen. Volgens hem zullen zijn aan het plangebied grenzende landbouwgronden daarom minder geschikt zijn voor het telen van gewassen. Volgens hem is de mitigerende maatregel om binnen de groeiperiode van de gewassen geen zandwinning te laten plaatsvinden niet vastgelegd in de planregels.

De Afdeling overweegt: “Niet in geschil is dat de grondwaterstand ten noorden van de zandwinplas, waar ook de gronden van appellant zijn gelegen, zal dalen als gevolg van de uitbreiding van de zandwinning. Om nadelige effecten zoveel mogelijk te beperken, is in het geohydrologische rapport aanbevolen om de zandwinning buiten het groeiseizoen van de gewassen te doen plaatsvinden. Er worden in het rapport geen mitigerende maatregelen aanbevolen ten behoeve van de landbouw. De aanbevolen beperking van de zandwinning is niet vastgelegd in de planregels. (…)

Ingevolge artikel 3, eerste lid, van de Ontgrondingenwet, is het verboden zonder vergunning te ontgronden dan wel als eigenaar, erfpachter, (…) of gebruiker van enige onroerende zaak toe te laten, dat aldaar zonder vergunning ontgronding plaatsvindt. Ingevolge het tweede lid kunnen aan een vergunning voorschriften worden verbonden ter bevordering en bescherming van belangen, betrokken bij de ontgronding, de herinrichting van de ontgronde onroerende zaken en de aanpassing van de omgeving van de ontgronde onroerende zaken. 

(…) Ten behoeve van de belangen van appellant kunnen aan de vergunning krachtens de Ontgrondingenwet voorschriften worden verbonden om de hinder van de zandwinning op de gronden van appellant zoveel mogelijk te beperken. Nu de Ontgrondingenwet het kader is voor het opnemen van dergelijke voorschriften heeft de raad, anders dan appellant stelt, deze voorschriften niet in het plan hoeven op te nemen.  

Zie uitspraak ABRS 10 april 2013, no. 201207320/1/R4

Waterberging en bestemmingsplan – capaciteit en technische uitvoering van waterberging ruimtelijk niet relevant

Door

Waterberging en bestemmingsplan – Capaciteit en technische uitvoering van waterberging zijn uitvoeringsaspecten die niet in een bestemmingsplan kunnen worden geregeld

Het blijft een spanningsveld; wat kun je nu wel of niet opnemen in een bestemmingsplan. Het valt me vooral op dat men steeds meer wil regelen via een bestemmingsplan, ondanks de wens tot deregulering. De juridische grens is vooral: heeft het te regelen onderwerp ‘ruimtelijke relevantie’?

In de waterparagraaf van het bestemmingsplan staat dat er door een combinatie van factoren, waaronder de geplande woningbouw, een verhoogde kans bestaat op wateroverlast op de percelen van appellant. Het rapport beveelt aan om onder meer te voorzien in een waterberging met voldoende infiltratiecapaciteit. Uit het gebruikte rapport blijkt dat het essentieel is om maatregelen te treffen om extra wateroverlast op de gronden van appellant als gevolg van het plan te voorkomen.

Appellant is van mening dat deze maatregelen in het bestemmingsplan hadden moeten worden vastgelegd.

De Afdeling overweegt: “dat het benodigde herstel van een gedempte kavelsloot en de aanleg van een drainagebuis maatregelen zijn die niet in een bestemmingsplan kunnen worden geregeld. De capaciteit en de technische uitvoering van de waterberging, waaronder het infiltratievermogen, zijn uitvoeringsaspecten die evenmin in een bestemmingsplan kunnen worden geregeld.”

Zie uitspraak ABRS 27 maart 2013, no. 201205606/1/R3

water bestemmingsplan – bouwregels met voorwaardelijke verplichting dat alleen gebouwd kan worden zonder hydrologische gevolgen zijn ruimtelijk relevant

Door

Water bestemmingsplan – bouwregels in bestemmingsplan dat alleen gebouwd mag worden zonder dat er hydrologische gevolgen optreden, zijn ruimtelijk relevant.

Om woningen te kunnen bouwen is het belangrijk dat de watertoets wordt uitgevoerd en nadere onderzoeken naar de waterhuishouding indien nodig. Appellant betoogt dat de gevolgen van de woningbouw voor de waterhuishouding op zijn perceel onvoldoende zijn onderzocht. Verder bevat het plan volgens appellant geen garanties dat de waterafvoer afdoende zal worden geregeld en geen wateroverlast zal ontstaan.

De gemeente stelt zich op het standpunt dat de waterhuishouding voldoende is onderzocht. De gemeente stelt de de initiatiefnemer verplicht is om zodanig te bouwen dat geen negatieve hydrologische gevolgen voor omliggende gronden zullen optreden.

De Afdeling overweegt: “Het aanleggen van een waterberging dan wel andere maatregelen om negatieve hydrologische gevolgen voor omliggende gronden als gevolg van het bouwen te voorkomen, zijn in het plan niet verplicht gesteld. Nu uit het besluit blijkt dat de raad het met het oog op de ruimtelijke aanvaardbaarheid van het plan noodzakelijk acht dat de woningen worden gebouwd zonder dat dergelijke gevolgen optreden, heeft de raad de voorwaarde dat alleen mag worden gebouwd indien dit geen negatieve hydrologische gevolgen heeft voor de omliggende gronden, ten onrechte niet in de planregels opgenomen. Het betoog slaagt.”

Zie uitspraak ABRS 27 december 2012, no. 201109598/1/R3.