spuitvrije zone vastleggen in bestemmingsplan

Door

Spuitvrije zone vastleggen in bestemmingsplanspuitvrije zone

In de praktijk bestaat er veel onzekerheid bij omwonenden van met name percelen met bollen- en fruitteelt over de risico’s van het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen op hun gezondheid.

Over de vraag of omwonenden van boomgaarden en bollenvelden meer kans op gezondheidsschade lopen heeft de Gezondheidsraad (GR) zich dit jaar gebogen. In het door de GR in januari 2014 uitgebrachte advies wordt aanbevolen om nader onderzoek te doen naar de blootstelling en het gezondheidsrisico voor omwonenden. Het kabinet heeft deze aanbeveling overgenomen. Het onderzoek wordt op zijn vroegst verwacht in 2015.

In de tussentijd kan er in de praktijk al veel gedaan worden om de risico’s voor omwonenden te beperken. Met het citeren van mijn artikel in Milieu & Recht (Intensief gewasbeschermingsmiddelengebruik bij open teelten. Zet de Wro in ter bescherming van omwonenden, geeft de GR ook als aanbeveling om in bestemmingsplannen spuitvrije zones en afstandseisen op te nemen. Ik raad gemeenten ten zeerste aan om dit te doen. Het is zowel in het belang van de omwonenden als voor de agrariër.

50 meter afstand is natte vingerwerk

In de praktijk en rechtspraak wordt uitgegaan van een afstand van 50 meter tussen een gevoelige functie en een agrarisch perceel met (fruit)bomenteelt. Deze vuistregel wordt bijna toegepast als een wettelijke regeling. De afstand van 50 meter is echter natte vingerwerk. De afstand hangt vooral af van het soort teelt, de giftigheid van de gewasbeschermingsmiddelen die gebruikt worden, de wijze van spuiten, de plaatselijke situatie, windhagen, het geldende bestemmingsplan, etc. Deze omstandigheden zijn overal verschillend. Om die reden is het bepalen van een geschikte en verantwoordelijke afstand en de onderbouwing ervan maatwerk. Zowel grotere als kleinere afstanden zijn mogelijk.

Waarom bufferzones in het bestemmingsplan?

Bij de voorbereiding van de meeste bestemmingsplannen voor het buitengebied wordt niet goed nagedacht over het al dan niet toestaan van specifiek fruit- of bollenteelt op agrarische percelen en het instellen van bufferzones, spuitzones of teeltvrije zones. Binnen de meeste agrarische bestemmingen zijn vrijwel alle vormen van agrarische open teelten zonder enige beperking mogelijk. Ik adviseer gemeenten om hierover na te denken bij een nieuw bestemmingsplan voor het buitengebied.

Voor zowel telers als omwonenden is het prettig dat ze naast elkaar kunnen leven zonder dat ze elkaar onnodig tot last zijn en elkaar in de haren vliegen. In onze praktijk hebben we regelmatig contact met zowel fruit- en boomtelers als met gemeenten en particulieren. Er is vaak sprake van wederzijds onbegrip. De teler wordt meestal een gebrekkige communicatie verweten en de gemeente wordt vaak tegengeworpen dat ze de woningen te dicht bij boomgaarden of andere open teelten situeren zonder enig onderzoek of maatregelen.

Afhankelijk van het soort teelt en of er sprake is van een (watertoevoerende) sloot, stelt het Activiteitenbesluit milieubeheer het hanteren van teeltvrije zones verplicht. Hoewel de doelstelling van het Activiteitenbesluit bij deze bepalingen meer ziet op de bescherming van het milieu (in dit geval het water) kan het juridisch vertalen van dergelijke bufferzones in bestemmingsplannen ertoe leiden dat er in de buurt van woningen bijv. geen (fruit)bomen meer worden gesitueerd en dat er dus in die zone ook geen chemische gewasbeschermingsmiddelen meer hoeven te worden gebruikt. Onderdeel van de afweging die bij het bestemmingsplan gemaakt dient te worden – een goede ruimtelijke ordening – is ook de volksgezondheid. Ik adviseer gemeenten om bij een nieuw bestemmingsplan voor het buitengebied dit onderdeel ook voortaan te onderzoeken en in gesprek te gaan met zowel de telers als met de omwonenden.

Meer weten over het instellen van spuitvrije zones en spuitzones in het bestemmingsplan?

Spuitzone 50 meter afstand in bestemmingsplan is natte vingerwerk

Door

Spuitzone 50 meter afstand in bestemmingsplan tussen boomgaard en woning is natte vingerwerk

Het wonen in een gebied omgeven door fruitbomen wordt door veel mensen als aantrekkelijk ervaren. In de praktijk worden dan ook regelmatig woningen gebouwd op bouwpercelen die in de nabijheid liggen van agrarische percelen met open teelten, zoals fruitbomen. Met name de drift die vrijkomt bij het bespuiten van fruitbomen of andere agrarische gewassen kan schadelijk zijn voor de gezondheid van omwonenden. Voor agrarische percelen met open teelten gelden geen wettelijke afstandseisen. In de praktijk bestaat een vuistregel dat tenminste een afstand van 50 m moet worden aangehouden tussen een woning en een boomgaard. Deze vuistregel wordt door de Afdeling niet onredelijk geacht.spuitzone 50 meter

Afstanden tussen agrarische percelen en woningen zijn belangrijk

Voldoende afstand tussen een perceel met fruitbomen en een nieuw te bouwen woning is erg belangrijk. Aan de ene kant vanwege het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en de bijbehorende gezondheidsrisico’s, aan de andere kant mag de agrariër niet in zijn bedrijfsvoering worden gehinderd vanwege de aanwezigheid van een woning. Afhankelijk van de toxiciteit van het gewasbeschermingsmiddel die de agrariër gebruikt, kan met name de drift die vrijkomt bij het bespuiten van gewassen een gevaar vormen voor de gezondheid van omwonenden. Om die reden is het houden van afstand belangrijk indien er voor de gezondheid van omwonenden risicovolle gewasbeschermingsmiddelen worden gebruikt.

Vuistregel spuitzone 50 meter afstand is natte vingerwerk

De afstand die in de praktijk bestaat om tenminste 50 meter aan te houden is willekeurig gekozen. Voor sommige middelen is het zelfs raadzaam om grotere afstanden aan te houden. De te bepalen afstand is geheel afhankelijk van de toxiciteit van het door de agrariër gebruikte gewasbeschermingsmiddel. Om die reden moet altijd onderzocht worden welke middelen de agrariër gebruikt bij het bespuiten van de gewassen. Deze stap wordt in de praktijk vaak overgeslagen. Klakkeloos wordt een 50 meter afstand aangehouden of verkort zonder nadere onderbouwing. De bepaling van de afstand moet altijd gemotiveerd worden en gebaseerd zijn op onderzoek. Elk dossier is anders.

Dit artikel is een korte bewerking van een artikel dat eerder verscheen van mr. Marian Harberink in Milieu & Recht: ‘Intensief gewasbeschermingsmiddelen gebruik bij open teelten – Zet de Wro in ter bescherming van de gezondheid van omwonenden’ (M en R 2011, 168). 

Meer weten? Bel, mail of lees dit artikel

Gemeenten zijn onnodig voorzichtig bij verkorten afstanden spuitzone fruitteelt in bestemmingsplan

Door

Gemeenten zijn onnodig voorzichtig bij verkorten afstand bij spuitzone fruitteelt en woningen

Spuitzone fruitteelt – In de praktijk maak ik regelmatig mee dat ambtenaren bij gemeenten vaak onnodig voorzichtig zijn bij de beoordeling van dossiers waar bepaald dient te worden welke afstand voldoende is tussen een agrarisch perceel met open teelten zoals een boomgaard en woningen. Deze voorzichtigheid komt naar mijn mening voort uit onwetendheid en de angst om keuzes te maken. Ik ben het met ze eens dat voorzichtigheid geboden is. Te voorzichtig is echter niet nodig.

Welke afstand voldoende is hangt heel erg af van het soort teelt en de hierbij vaak gebruikte gewasbeschermingsmiddelen. Er zijn nog tal van andere factoren die een rol spelen, zoals windrichting en driftbeperkende maatregelen. Het is altijd belangrijk om met onderzoek aan te tonen dat een afstand verkort kan worden (of niet).

In een uitspraak van 18 december 2013, no. 201211993/1/R2 eist de gemeente zelfs een afstand van 65 meter en geeft de gemeente aan dat het niet kan worden uitgesloten dat de haag in de toekomst zal worden gerooid of geheel zal verdwijnen. Naar mijn mening gaat de gemeente hier echt te ver. In het bestemmingsplan kunnen ‘zekerheden’ worden geborgd: 100% zekerheid krijg je hiermee echter niet.

spuitzones boomgaarden en bestaande woningen

Door

Spuitzones boomgaarden en bestaande woningenspuitzones boomgaarden

Over het algemeen wordt over het al dan niet opnemen van spuitzones in bestemmingsplannen erg lichtvaardig gedacht door gemeenten. In dit geval ging het om het niet opnemen van spuitzones rondom bestaande kernen in het buitengebied  van een gemeente in de Betuwe. Zoals bekend mag worden verondersteld kan het gebruik van bepaalde gewasbeschermingsmiddelen schadelijk zijn voor de gezondheid van omwonenden van een boomgaard. Bij het bespuiten van de bomen komt drift vrij dat schadelijk kan zijn. Dit geldt echter niet voor alle middelen. Ik verwijs verder naar mijn publicatie in het juridische tijdschrift Milieu & Recht nr. 9, 2011. Ook in onderhavige uitspraak – evenals vele andere uitspraken over spuitzones – ontbreekt het aan onderbouwing waarom geen spuitzones in het plan zijn opgenomen.

Spuitzones boomgaarden – De gemeente stelt zich op het standpunt dat geen verplichting bestaat tot het opnemen van spuitzones en dat bestemmingen zodanig kunnen worden gelegd dat aan de afstand van een spuitzone wordt voldaan. (..) Volgens de gemeente is verder van belang dat het plan een conserverend karakter heeft en dat de bestaande situaties daarin zijn gehandhaafd. De gemeente wijst erop dat er in de kernen van oorsprong een sterke vermenging van agrarische functies en woonfuncties kent en dat in een groot aantal gevallen de afstand tussen deze functies minder dan 50 m bedraagt. Bij nieuwe ontwikkelingen wordt rekening gehouden met de normafstand van 50 m.

De Afdeling overweegt: “Ter zitting is gebleken dat de gemeente voorafgaand aan de keuze om in het plan geen spuitzones op te nemen rond de genoemde bebouwingsconcentraties, geen nader onderzoek heeft verricht naar de feitelijke situaties ter plaatse. Daardoor is niet inzichtelijk gemaakt of binnen een zone van 50 m en minder rondom deze bebouwingsconcentraties gronden liggen, waar volgens het plan fruitteelt mag plaatsvinden en met gewasbeschermingsmiddelen gespoten mag worden, maar deze gronden geheel of gedeeltelijk voor dat doel nog niet worden gebruikt en zo ja, of aanleiding bestaat voor de betreffende gronden geheel of gedeeltelijk in een spuitzone te voorzien. Gelet hierop acht de Afdeling het standpunt van de gemeente om in het geheel af te zien van het opnemen van spuitzones in het plan onvoldoende onderbouwd. Het betoog slaagt.”

Zie ABRS 18 april 2012, no. 201006290/1/R2.

Woningen mogelijk maken bij boomgaarden? 2nd opinion nodig?

omgevingsjurist

spuitzones boomgaarden ook 50 m zone onderbouwen

Door

Spuitzones boomgaarden – ook toepassing 50 meter onderbouwen

In de bestemmingsplanpraktijk wordt nog steeds een richtafstand van 50 m aangehouden tussen een voor gewasbeschermingsmiddelen gevoelige bestemming, zoals een woning, en een agrarisch perceel met open teelten waarop gewasbeschermingsmiddelen gespoten worden. Deze afstand wordt door de Afdeling niet onredelijk geacht. Onder bepaalde omstandigheden kan hiervan worden afgeweken. Dit is onder meer afhankelijk van de gebruikte gewasbeschermingsmiddelen.spuitzones boomgaarden

In onderhavige uitspraak van 31 augustus 2011, 201001276/1/R1 (spuitzones boomgaarden) geeft de Afdeling aan dat de raad bij de vaststelling van het bestemmingsplan niet heeft gemotiveerd waarom in dit geval onverkort toepassing is gegeven aan de standaard afstand van 50 m. Voor een nadere motivering bestond gelet op de aard van de gewassen die ter plaatse worden geteeld naar het oordeel van de Afdeling wel aanleiding.

Tip voor de praktijk: zowel bij het afwijken van een 50 m spuitzone als het toepassen van deze zone dient u de afstand te onderbouwen. Elk dossier is maatwerk. Dit lijkt een open deur, maar uit de praktijk blijkt (en de vele uitspraken van de Afdeling) dat de meeste besluiten rondom bestemmingsplannen en spuitzones ‘sneuvelen’ bij de Afdeling vanwege een motiveringsgebrek. 

Bel De Omgevingsjurist voor advies! Bel 010 – 268 0689 of 06-55 89 70 08 (Marian Harberink) of mail.