Plattelandswoning blijft een stinkhuis!
Plattelandswoning en aanvaardbaar woon- en leefklimaat – De meningen over de regels rondom de plattelandswoning die op 1 januari 2013 in werking zijn getreden, zijn namelijk nogal verdeeld. De een noemt het de oplossing voor leegstand op het platteland, de ander vindt dat de gemeente terughoudend met de nieuwe mogelijkheden moet omgaan.
Hoewel de kop uit deze tekst ongenuanceerd is, ben ik het er wel in grote lijnen mee eens. De nieuwe regels rondom de plattelandswoning lossen voornamelijk juridische problemen op, geen praktische. Hieronder leg ik uit waarom.
De wijzigingen rondom de plattelandswoning in het kort
De meest gangbare definitie van bedrijfswoning in bestemmingsplannen luidt:
“een woning in of bij een gebouw of op een terrein, kennelijk slechts bedoeld voor (het huishouden van) een persoon wiens huisvesting daar gelet op de bedrijfsvoering noodzakelijk moet worden geacht.”
Dit houdt juridisch in dat een bedrijfswoning alleen bewoond mag worden door een persoon die werkzaam is in het agrarische bedrijf. Op grond van het bestemmingsplan mag een boer in ruste of een burger niet de woning bewonen (= ruimtelijk spoor).
De situatie in het milieuspoor is als volgt. Omdat de woning feitelijk gebruikt wordt als burgerwoning, wordt deze woning beschermd tegen nadelige milieugevolgen van het naastgelegen agrarische bedrijf en kan het de uitbreidingsmogelijkheden beperken. Dit ondanks het feit dat er ter plaatse geen sprake zal zijn van een aanvaardbaar woon- en leefklimaat. Verder is het zo dat deze bewoner er bewust voor kiest om nabij een agrarisch bedrijf te wonen, met alle voor- en nadelen.
In schrijnende gevallen kan de nieuwe regelgeving uitkomst bieden. De gemeente kan een dergelijke woning met een agrarische bestemming in het bestemmingsplan gaan aanduiden als ‘plattelandswoning’. Dit houdt in dat deze woning vanaf dat moment gebruikt mag worden als ‘burgerwoning’, maar niet beschermd wordt tegen negatieve milieueffecten van bijbehorende agrarische bedrijf. De woning wordt dan van rechtswege onderdeel van de agrarische inrichting.
Samenvattend:
- het planologisch regime wordt bepalend voor de bescherming van een gebouw tegen negatieve milieueffecten en niet langer het feitelijk gebruik;
- de voormalige agrarische bedrijfswoning wordt niet langer beschermd tegen milieugevolgen van het bijbehorende agrarische bedrijf.
De wetgeving rond de plattelandswoning regelt de volgende milieuaspecten:
- geur
- fijn stof
- geluid
- luchtkwaliteit.
Zie voor details en achtergrond: MvT (TK 2011-2012, 33 078, nr. 3)
Ruimtelijke scheiding tussen agrarische activiteiten en wonen is essentieel
Hoewel het platteland de laatste jaren is veranderd en het aantal agrarische bedrijven sterk is afgenomen, is het belangrijk om bestaande agrarische bedrijven de ruimte te geven. Voor burgers die naar het platteland zijn verhuisd, kan de stank van met name intensieve veehouderijen zwaar vallen.
Vaak volgen er klachten van burgers en/of worden er verzoeken om handhaving ingediend bij de gemeente. Het is om die reden belangrijk dat er een ruimtelijke scheiding is tussen agrarische activiteiten en gevoelige objecten, zoals woningen. Hierdoor neemt de kans op een aanvaardbaar woon- en leefklimaat voor burgers toe en kan een boer zijn bedrijf uitoefenen zonder te veel klachten.
De nieuwe regels met betrekking tot de plattelandswoning staan haaks op het principe van milieuzonering. Hoewel het in sommige schrijnende gevallen een uitkomst kan zijn om een agrarische bedrijfswoning in het bestemmingsplan aan te duiden als plattelandswoning, kan een dergelijke woning in gebieden waar meerdere intensieve veehouderijen voorkomen, ook een ‘sta-in-de-weg’ zijn. De praktische klachten van burgers over stank of geluidsoverlast zullen vaak blijven bestaan. Om die reden is de nieuwe regelgeving een zuiver juridische oplossing.
Waarom gemeenten vooraf duidelijkheid moeten geven over het toelaten van de plattelandswoning.
Duidelijkheid vooraf over ruimtelijke scheiding tussen agrarische activiteiten en wonen in beleid geeft zekerheid aan burgers (en vooral ook makelaars!) die een dergelijke woning op het platteland willen kopen of verkopen. In beleid kan vooraf duidelijk worden gemaakt in welke gevallen een gemeente al dan niet meewerkt aan de planologische wijziging van een gekochte of te kopen agrarische bedrijfswoning naar planologische plattelandswoning.
5 redenen:
- duidelijkheid scheppen wanneer er binnen de gemeente sprake is van een plattelandswoning;
- in welke delen van het buitengebied worden plattelandswoningen toegelaten; bijv. niet in een gebied met intensieve veeteelt of landbouwontwikkelingsgebieden;
- ontwikkeling van het naastgelegen agrarische bedrijf: uitbreiding van agrarische activiteiten?
- gezondheidsaspecten; voldoende afstand houden vanwege besmettelijke dierziekten die ook op mensen kunnen worden overgebracht, zoals Q-koorts;
- leefbaarheid van het gebied; een aanvaardbaar woon- en leefklimaat voor bewoners.
