Gemengd gebied VNG-brochure is heel ruim

Gemengd gebied VNG-brochure is een ruim begrip

De VNG-brochure hanteert de volgende definitie van ‘gemengd gebied‘: “een gebied met een matige tot sterke functiemenging. Direct naast woningen komen andere functies voor zoals winkels, horeca en kleine bedrijven. Ook lintbebouwing in het buitengebied met overwegend agrarische en andere bedrijvigheid kan als gemengd gebied worden beschouwd. Gebieden die direct langs de hoofdinfrastructuur liggen, behoren eveneens tot het omgevingstype gemengd gebied. Hier kan de verhoogde milieubelasting voor geluid de toepassing voor kleinere richtafstanden rechtvaardigen. Geluid is voor de te hanteren afstand van milieubelastende activiteiten veelal bepalend.”

In deze zaak gaat het om een solitair gelegen agrarisch bedrijf in aardappels en uien. Het bedrijf sorteert en verpakt deze uien en aardappels ook. Na verloop van tijd is het zelf verbouwen van producten gestopt en zijn ze overgegaan tot het verpakken van landbouwproducten van derden. Formeel vallen deze activiteiten niet meer onder de geldende agrarische bestemming. Om die reden is een specifieke aanduiding toegevoegd. Daarnaast is het bouwen van een nieuwe loods mogelijk gemaakt. De buurman is hierop tegen omdat hij een aantasting vreest van zijn woon- en leefklimaat, vooral door geluidsoverlast. Hij betoogt onder meer dat de gemeente ten onrechte uitgaat van een gemengd gebied.

Voor het bedrijf geldt milieucategorie 3.1, hierbij is de richtafstand 50 meter. De Raad van State geeft aan dat er wel sprake is van een gemengd gebied: “Ook lintbebouwing in het buitengebied met overwegend agrarische en andere bedrijvigheid, behoort volgens de VNG-brochure tot een gemengd gebied. Het plangebied kan overigens niet direct als lintbebouwing worden aangemerkt, maar is daar naar het oordeel van de Afdeling voor de toepassing van de VNG-brochure wel mee gelijk te stellen. In dit kader heeft de raad toegelicht dat bij de ontwikkeling van de Noordoostpolder planmatig te werk is gegaan. Daarbij is er bewust voor gekozen de arbeiderswoningen direct bij de agrarische bedrijven te plaatsen. Langs veelal rechte wegen is telkens gegroepeerde bebouwing aanwezig met daartussen weilanden. Zo maakt de woning van appellant deel uit van een blok met, althans oorspronkelijk, drie agrarische bouwvlakken met zes woningen. Gelet hierop heeft de raad zich terecht op het standpunt gesteld dat er sprake is van een gemengd gebied (…).” Lees meer in uitspraak: ABRS 12 mei 2021, no. 202003858/1/R1.

In deze uitspraak wordt weer eens duidelijk het begrip ‘lintbebouwing’ niet te letterlijk te nemen en breder te kijken. Zie onderstaande luchtfoto waarop het gebied is te zien (bron: Google Earth pro).

gemengd gebied VNG-brochure

Gemengd gebied VNG-brochure in buitengebied

Gemengd gebied VNG-brochure in buitengebiedgemengd gebied VNG-brochure

Een gemengd gebied in de zin van de VNG-brochure is een gebied met een matige tot sterke functiemenging. Direct naast woningen komen andere functies voor zoals winkels, horeca en kleine bedrijven. Ook lintbebouwing in het buitengebied met overwegend agrarische en andere bedrijvigheid, alsmede gebieden die direct langs de hoofdinfrastructuur liggen, kunnen als gemengd gebied worden beschouwd volgens de VNG-brochure. Waarom is deze kwalificatie zo belangrijk?

Het is erg belangrijk om een in een onderbouwing goed aan te geven hoe het plangebied kan worden gekwalificeerd. Is het een rustig buitengebied of een gemengd gebied? Onderbouw dit met foto’s en voer een schouw in het plangebied uit. Bij een gemengd gebied kunnen de richtafstanden die genoemd worden in bijlage 1 met 1 afstandsstap terug worden gebracht. Dit kan aanzienlijk schelen. Een goede onderbouwing ervan is dus heel belangrijk.

Gemengd gebied VNG-brochure? In deze zaak ging dat helaas mis. Volgens de gemeente was er ter plaatse sprake van lintbebouwing in het buitengebied. Aan de betreffende weg staat een aantal, al dan niet voormalige, boerderijen. Ook ligt het perceel nabij een bebouwingsconcentratie. Verder zijn er bedrijven aanwezig zoals een boomkwekerij, een bedrijf dat voorziet in koetsenverhuur en kleinschalig logeren alsmede een veehouderij. Ook ligt er volgens de gemeente een drukke weg op relatief korte afstand van het perceel.

Volgens de Afdeling is er echter geen sprake van een gemengd gebied in de zin van de VNG-brochure: “(…) Ter plaatse van het plangebied is voornamelijk sprake van uitgestrekte agrarische gronden met verspreid liggende agrarische bouwvlakken. Naast het plangebied ligt alleen de boerderij van appellant met schuin daartegenover de bijbehorende bedrijfsbebouwing. De eerstvolgende bebouwing ligt op meer dan 200 m en ook de door het college genoemde weg ligt op ongeveer 250 m. Verder bevinden zich in het gebied verspreid liggende woningen, welke veelal een agrarische oorsprong kennen. Dat op grotere afstand van het perceel enkele al dan niet agrarische bedrijven en woningen aanwezig zijn, doet naar het oordeel van de Afdeling niet af aan de omstandigheid dat de omgeving ter plaatse als overwegend agrarisch, en niet als gemengd gebied, valt te kwalificeren. (…).”  Lees meer in r.o. 9.1 van uitspraak ABRS 6 september 2017, no. 201608659/1/R2

Vragen of een onderbouwing nodig?

omgevingsjurist